De Nederlandse taal zit vol taalregels het uitzonderingen. Daarom is het soms lastig om foutloos te schrijven. Of je nu een e-mail, rapport of een handgeschreven kaart schrijft, het is heel fijn als je tekst geen enkele taalfout bevat. In deze blog bespreek ik enkele veelvoorkomende fouten die gemaakt worden in de Nederlandse taal.
Verwarwoorden: jou/jouw, hun/hen en als/dan
Regelmatig kom ik het tegen in teksten die ik corrigeer, fouten in, zoals ik ze noem, verwarwoorden. Met deze tips maak jij minder fouten in het gebruik van de verwarwoorden jou/jouw, hen/hun en als/dan.
- Gebruik ‘jou’ als het een persoonlijk naamwoord is, zoals in de zin: ik zie jou. Gebruik je het woord als bezittelijk naamwoord, zoals in jouw boek, dan gebruik je ‘jouw’.
- Gebruik ‘hen’ als het een lijdend voorwerp is of na een voorzetsel, zoals in de zinnen: ik zie hen en ik ga met hen. Gebruik ‘hun’ als het een meewerkend voorwerp is zonder voorzetsel, zoals in de zin: ik geef hun het boek.
- Gebruik ‘als’ bij gelijkheid, dus als iets even groot of even klein is, en gebruik ‘dan’ wanneer je een verschil wil aangeven, bijvoorbeeld: ik ben groter dan jij bent.
Tip: Oefen veel met deze verwarwoorden. Ze zijn erg ingewikkeld en een foutje is zo gemaakt. Hoe vaker je oefent deze woorden goed te schrijven, hoe meer gevoel voor de juiste schrijfwijze je krijgt.
Werkwoorden: is het -t, -d of -dt
Tijdens de docentenopleiding moesten alle leerlingen een taaltoets doen, waarin vooral werkwoordspelling getest werd. Ik studeerde Nederlands, dus voor mij was de toets erg gemakkelijk, maar het was een feit dat veel studenten zakten voor een taaltoets. Wat mij ontzettend geholpen heeft om een goed taalgevoel te krijgen, was het lezen van veel boeken. Nog steeds zie ik regelmatig nieuwe (werk)woorden in de verhalen die ik lees.
Tip: Gebruik ’t ex-fokschaap op te bepalen of een werkwoord met een -d of -t moet in de verleden tijd. Zorg dat je altijd de stam van een werkwoord gebruikt als je het ezelsbruggetje gebruikt. De stam vind je door het hele werkwoord te pakken en daar -en vanaf te halen. Dus bij ‘bonzen’ zie je dat ‘bonz’ overblijft. De juiste verleden tijd is ‘bonsde’.
Lidwoorden: de, het of een
Het is heel erg lastig om uit te leggen welk lidwoord je wanneer gebruikt. Het is vooral een kwestie van gevoel voor de Nederlandse taal hebben en weten dat het niet het stoel is de het tafel. Zelf wil ik nog weleens ‘de zout’ zeggen, omdat dat voor mij om de een of andere reden logisch klinkt.
Tip: Maar een lijst van woorden en leer ze zoals vroeger op school uit je hoofd om deze veelvoorkomende fouten te voorkomen. Een klein ezelsbruggetje is: woorden die eindigen op -je, zoals meisje, zijn meestal het-woorden.
Interpunctie: koppelteken of apostrof
Een fout die ik vaak tegenkom, is het overmatige gebruik van koppeltekens en apostroffen, of juist het gebrek eraan. Vooral in samengestelde woorden en in bezittelijke vormen, zoals Annes boek of mijn ex-man, gaat het vaak mis.
Tip: Gebruik een koppelteken bij samengestelde woorden waarin twee klinkers naast elkaar staan en wanneer de leesbaarheid van het woord zonder koppelteken lastig is. Daarnaast gebruik je het koppelteken bij een aantal vaste woorden zoals ex-, anti- en oud-. Zoek het bij twijfel op in het woordenboek. Een apostrof gebruik je bij bezittelijke vormen van woorden die op een klinker eindigen, zoals Diana’s website.
Verkeerd gebruik van Engelse woorden
Zelf ben ik geen fan van het gebruik van (veel) Engelse woorden in een Nederlandse tekst, maar het komt steeds vaker voor. Soms is het ook lastig om het juiste Nederlandse woord te vinden, omdat het Engelse woord gewoon meteen veel duidelijker is. Als je veel Engelse werkwoorden gebruikt, kan dat problemen opleveren bij het schrijven van werkwoorden.
Tip: Behandel Engelse werkwoorden op dezelfde manier als dat je Nederlandse werkwoorden behandelt. Kom je er op deze manier alsnog niet uit, omdat er bijvoorbeeld een extra -e in het woord komt, zoals bij ‘leasete’, zoek de vervoeging dan op in het woordenboek. Zelf gebruik ik altijd het Van Dale Online en hier kan ik alle vervoegingen in vinden.
Samenstellingen: los of aan elkaar
Persoonlijk maak ik altijd veel spelfouten in Engelse teksten. Hoe dat komt? In het Nederlands schrijf je woorden zoveel mogelijk aan elkaar, terwijl je in het Engels veel woorden juist los schrijft. Het is in het Nederlands erg belangrijk om de juiste schrijfwijze te gebruiken, want sommige woorden betekenen los heel wat anders dan wanneer ze aan elkaar worden geschreven.
Tip: Onthoud dat je in het Nederlands samengestelde woorden zoveel mogelijk aan elkaar schrijft. Twijfel je? Zoek het woord dan op in een woordenboek. Een spellingscheck heeft het niet altijd goed.
Omdat of doordat
Ik hoor heel vaak dat omdat en doordat op de verkeerde manier worden gebruikt. En dat is niet zo vreemd, want de woorden lijken synoniemen te zijn. Toch zijn ze dat niet. ‘Omdat’ gebruik je namelijk bij een reden en ‘doordat’ verwijst naar een oorzaak.
Tip: Vervang in je zin ‘omdat’ en ‘doordat’ door ‘de reden is’ of ‘de oorzaak is’. Zo ontdek je snel welk woord correct is.
Het correct schrijven van de Nederlandse taal kan erg lastig zijn, maar met deze tips kun je al een heleboel veelvoorkomende fouten voorkomen. Door veel te oefenen en regelmatig je tekst te (laten) controleren, ga je steeds minder van deze veelvoorkomende fouten maken. Je krijgt dan een steeds beter taalgevoel. En vergeet niet; zelfs de beste schrijvers maken af en toe een foutje. Wil je zeker zijn van correctie spelling en grammatica in jouw teksten of manuscript of scriptie? Laat je teksten dan door Goed Verwoord corrigeren of redigeren.