Hoe schrijf je meervoudsvormen op de juiste manier?
Eerder schreef ik al een instructie over het juist schrijven van de werkwoordsvormen. In dit artikel leg ik uit wat de regels zijn bij het meervoud. Door de stappen goed te volgen en naar de voorbeelden te kijken, zult u geen fouten meer maken bij het maken van meervoudsvormen.
Meervoud op -eren
De meervoudsvorm -eren komt maar bij een paar woorden voor. Denk hierbij aan woorden als kind – kinderen. De uitgang wordt dan gewoon achter het enkelvoudig zelfstandig naamwoord geplaatst. Enkele voorbeelden:
Kind —> kinderen
Ei —> eieren
Goed —> goederen
Volk —> volkeren
Meervoud op -en
Ook de meervoudsvorm -en is een vorm die vaak voorkomt. Deze vorm spreekt vaak voor zich, zoals in boek – boeken. Helaas komt het addertje onder het gras tevoorschijn, wanneer het woord eindigt op -ee of -ie en het meervoud een -envorm heeft. Twee regels om dit nooit meer verkeerd te doen.
- Woorden die op -ie eindigen: Wanneer de klemtoon niet op de -ie ligt, krijgt het woord geen extra -e, zoals in porie – poriën. Wanneer de klemtoon op een wel op de -ie ligt, komt er wel een extra -e, zoals in melodie – melodieën.
- Woorden die op -ee eindigen: Wanneer een woord op -ee eindigt en de meervoudsvorm is -en, wordt de -en gewoon achter het woord gezet. De trema wordt op de laatste -e gezet, zoals in zee – zeeën.
Meervoud op -s
Meervoudsvormen die op -s eindigen komen vaker voor. Om dit gemakkelijker te maken zijn er twee heel simpele regels opgesteld:
- Wanneer een woord eindigt op de volgende uitgangen wordt de -s direct achter het zelfstandig naamwoord geplaatst: -é, -ee, -ui, -er, -ie, -ey, -eau, -ay en -ieu
- Wanneer een woord op een heldere klank eindigt (zoals in piano) wordt de -s vooraf gegaan door een apostrof.
Uitzondering: Wanneer de -y een heldere klank heeft, maar vooraf wordt gegaan door een -e, wordt de -s vast geschreven. Enkele voorbeelden:
Baby –> baby’s
Printer –> printers
Auto –> auto’s
Café –> cafés
Etui –> etuis
Meervoud bij woorden die eindigen op -s
Net als bij de -f veranderen ook de woorden die op een -s eindigen in het meervoud. Bij de -s wordt dit een -z, denk aan huis – huizen. Uiteraard zijn ook hier weer uitzonderingen te vinden. Dat zijn de volgende drie woorden:
Kruis –> kruisen
Kaars –> kaarsen
Paus –> Pausen
Let op: De vorm kruizen komt naast kruisen voor als we het teken, het lichaamsdeel of het muziekteken bedoelen. Uitsluitend kruisen is toegestaan als we spreken over het kruis als instrument van terdoodbrenging, het lijden, het tegenovergestelde van munt, de kruisverenigingen enzovoorts.
Meervoud bij woorden die eindigen op -f
Wanneer een enkelvoudig zelfstandig naamwoord op een f eindigt, wordt de -f vaak omgezet in een -v. Helaas zijn er enkele uitzonderingen op de regel, en dat zijn woorden die rechtstreeks uit het Grieks komen. De uitzonderingen zijn bijvoorbeeld:
Fotograaf –> fotografen
Hiëroglief –> hiërogliefen
Antroposoof –> antroposofen
Meervoud bij woorden die onbeklemtoond eindigen op -ik, -et, -el of -es
Dit zijn de woorden die vaak fout worden gedaan. Dat terwijl het regeltje helemaal niet moeilijk is. Wanneer een woord eindigt op -ik, -et, -el of -es en de klemtoon ligt niet op de laatste lettergreep, dan vindt er geen letterverdubbeling plaats. Dit zijn woorden als:
Monnik –> monniken
Dreumes –> dreumesen
Perzik –> perziken
Havik –> haviken
Mijn docent op de basisschool raadde ons aan om de woorden uit ons hoofd te leren wanneer je niet goed bent in het horen van de klemtoon. Dit heb ik gedaan, en ik heb er inmiddels mijn hele leven al profijt van. Misschien de tip van de dag?
Meervoud bij woorden die onbeklemtoond eindigen op -us of -is
Dit is een van de meest simpele meervoudsvormen. Het enige wat je hoeft te doen is de -s verdubbelen. Enkele voorbeelden:
Mus –> mussen
Vis –> vissen
Muskus –> muskussen
Functionaris –> functionarissen
Meervoud bij Latijnse woorden die eindigen op -us of -um
Als laatste een meervoudsvorm die erg moeilijk lijkt, en vaak ook verkeerd wordt gedaan, maar die uiteindelijk, wanneer je de regel weet, heel erg simpel is. En die regel is: wanneer een Latijns woord eindigt op -us of -um, wordt de uitgang in het meervoud -a. Zie de volgende voorbeelden:
Museum –> musea
Lyceum –> lycea
Medium –> media
Aanvulling naar aanleiding van de reactie van Annie van Berkel; het is inderdaad zo dat Latijnse woorden die eindigen op -us een andere meervoudsvorm hebben. Die woorden eindigen inderdaad op -i. De voorbeelden van Annie neem ik dan ook graag over:
Musicus –> musici
Historicus –> historici